آمار
وبلاگ: |
||
|
||
|
||||
تبلیغات
سدهاي باطله Tailings Dam
پديده جديد در علم سد سازي ، سدهاي باطله هستند تفاوت اين دسته از سدها با سدهاي معمولي خاكي و بتني در اين است، كه ذخيره آب آشاميدني ـ كشاورزي و حتي براي مقاصد تفريحي بكار نميروند. بعبارت ديگر نوعي سد معدني هستند كه فقط مي توان آنها را در مجاورت يك معدن مثلا معدن مس مشاهده كرد ، در واقع وظيفه سدهاي باطله ذخيره پساب كارخانه هاي فر آوري مواد معدني مي باشد. نمونه اي از اين سدها را مي توان در معدن مس سرچشمه و معدن مس سونگون مشاهده نمود.
انواع سد هاي باطله عبارتند از :
بالارو _ Upstream Tailings Dam
پائين رو _ Downstream Tailings Dam
برجا _ Central Tailings Dam.
بايد توجه داشت كه نوع خاكريز سد بستگي به عواملي چون مقدار و مصالح موجود ، فعاليت هاي لغزه اي و ميزان خطر سيل دارد، عوامل مربوط به انتخاب محل سد عبارتند از : فاصله تا محل كارخانه، ارتفاع سد نسبت به آسياب، مصالح معدني بدست آمده ، جاده دسترسي، هيدرولوژي، زمين شناسي و غيره. عواملي كه در انتخاب محل سد موثر هستند بترتيب عبارتند از:
ـ سطح يا ارتفاع كانيهاي كلسيتي در اطراف مخزن و سطح كربنات در آب زير زميني بطوريكه اگر اين سطوح بالا باشند باعث كاهش آلودگي آب زير زميني در اثر نفوذ آب بارندگي يا آبهاي سطحي حاوي فلزات سنگين مي شوند.
ـ زميني كه سد روي آن احداث مي شود بايد از حداقل ميزان نفوذ پذيريبرخوردار بوده تا از نفوذ آب آلوده ذخيره شده در پشت سد بداخل آب هاي زير زميني جاوگيري شود. حوضه آبگير اطراف سد را بايد براي جلوگيري از مهاجرت آب سالم به روي مواد باطله و آلوده بويژه هنگاميكه ديگر عمل آبگيري انجام نمي شود، بسيار كوچك در نظر گرفت.
جهت جلوگيري از انباشت حلالهاي حاوي مواد آلوده كننده ، مي بايست در تعيين جنس مصالح سازنده فيلتر سد دقت لازم را به عمل آورد. براي جلوگيري از نفوذ و ورود مواد اسيدي ، بايد از پمپاژ مواد باطله حاوي كاني پيريت خودداري نمود. لذا مهندس زمين شناسي بايد با اطلاع از اين مسئله حتما به هنگام تهيه لاگ زمين شناسي مهندسي وجود كاني پيريت را به هر اندازه كه باشد گزارش نمايد. حالا به بررسي مزايا و معايب مختلف سدهاي باطله مي پردازيم. معمولترين نوع سد باطله بالارو مي باشد كه حدود شصت درصد كل سدهاي باطله را به خود اختصاص مي دهد. زيرا هزينه هاي مربوط به احداث آن به مراتب كمتر از هزينه هاي انواع ديگر است ديگر اينكه تاج آن بر روي مواد باطله انباشته شده احداث مي شود. [ كه البته اگر غير از اين باشد ديگر سد باطله معنايي نخواهد داشت ـ مترجم] با وجود اين سدهاي داخله بالا رو سدهاي ضعيفي به شمار مي ايند و اكثر مشكلات به وجود آمده در آنها به وقوع پيوسته يكي از رايج ترين مشكلات پديده آبگونگي_ Liquefaction مي باشد كه در اثر بارگذاري در خاكريز بالابست پديدار مي شود به عنوان مثال زلزله يكي از عواملي است كه باعث بالا رفتن فشار محفظي ذرات خاك سازنده سد و در نتيجه افزايش آبگونگي مي گردد.
اما سدهاي باطله بر جا تاكيدي هستند از دو نوع ديگر با اين تفاوت كه داراي استحكام بيشتري بوده و نياز به مصالح ساختماني كمتري دارند. طرح اين سد با تركيبي از زونهاي زه كشي داخلي نوع پايين رو باعث مي گردد تا آب آزاد براي تحت پوشش قرار دادن منطقه اي نزديك به تاج در مقايسه با نوع بالا رو محدوديت كمتري داشته و نگراني موجود درباره افزايش سطح آب آزاد ، زير زميني كه يكي از پتانسيلهاي خطر محسوب مي شود برطرف گردد.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها :
|
تبلیغات