The outermost part of the Earth's interior is made up of two layers: above is the lithosphere, comprising the crust and the rigid uppermost part of the mantle. Below the lithosphere lies the asthenosphere. Although solid, the asthenosphere has relatively low viscosity and shear strength and can flow like a liquid on geological time scale
The outermost part of the Earth's interior is made up of two layers: above is the lithosphere, comprising the crust and the rigid uppermost part of the mantle. Below the lithosphere lies the asthenosphere
ادامه مطلب
زغال سنگ
این مطلب به وسیله شیدا تهیه و نوشته شده و توسط ناهيد بيگلری تصحيح گرديده است.
زغال سنگ از تغییرات بیولوژیکی ناشی از افزایش فشار و بالا رفتن دما بر روی گیاهان از روزگاران بسیار دور بوجود آمده است. کربن موجود در زغال سنگ به صورت ترکیب‌های مختلف آلی از جمله اسیدهای کربوکسیلیک متراکم شده و به صورت ترکیبات آروماتیک با حلقه‌های ناجور (که علاوه بر کربن ، شامل هیدروژن ، اکسیژن ، نیتروژن و گوگرد نیز میباشند) در آمده است.
ادامه مطلب
پودرهاي منبسط شونده
پودرهاي منبسط شونده همانند هر ماده مصنوعي ديگر داراي مزايا و معايبي مي باشند. بنابراين با كنترل و بهسازي روش توليد مي توان از معايب اين پودرها كاست و بر مزاياي آن افزود.بعضی از آنها عبارتند از:
فركت ، دكسپن ، كتراك ، استامايت
که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم ...
ادامه مطلب
باربري
باربری توسط واگن و قفس
باربری توسط واگن بدین قسم است که واگنهای حامل مادهی معدنی یکی پس از دیگری (در بعضی موارد دوتادوتا)بر روی قفس رانده میشوندو پس ازبالا کشیدن واگنها از قفس ،در روی زمین،خالی می گردد.باربری با اسکیپ بدین طریق است که ماده ی معدنی یا سنگ در پذیر گاه پایین به داخل ظرف(اسکیپ)ریخته شده پس از بالا کشیدن،مواد حمل شده در روی زمین مستقیما از ظرف خالی میشوند.از مزایای اسکیپ این است که برای تولید ظرفیت بیشتر می توانطول آن را بزرگتر کرد و مقطع چاه که اندازه ی آن معین است و به سادگی تغییر پذیر نیست (بخش حفر چاه) می تواند ثابت بماند.به عبارت دیگر در اسکیپ با مقاطع کوچکتر ظرفیت بیشتر در اختیار باربری قرار میگیرد.
ادامه مطلب
زغال سنگ از بقایای درختان ، بوته ها و سایر گیاهان زنده به وجود می آید. نشو و نمای این گیاهان در دوره هایی که آب و هوای زمین ملایم و مرطوب بود، صورت گرفت.
گردش معکوس در کارگاه آفرینش ، شاید درک آنچه را که بحران انرژی خوانده می شود، سیر کند. کل قضیه ، میلیاردها سال قبل و با فرایندهای تبدیل انرژی خورشیدی به آونوزین توی فسفان (ATP) آغاز شد. کلروفیلها و سایر رنگدانه های گیاهان ، انرژی دریافتی از خورشید را برای تبدیل دی اکسید کربن ، آب و مواد معدنی به اکسیژن و ترکیبات آلی انرژی دار ، به کار برده و غذای موجودات کوچک و بزرگ از جمله انسان اندیشه ورز را فراهم می آورند. این فرایند ن همچنین باعث افزایش ذخایر معدنی آلی از قبیل هیدروکربورهای زغال سنگ ، نفت و گاز طبیعی می شود.
ادامه مطلب
نوارنقاله
نوار بار بری یک وسیله حمل دائم به شمار می آید که قدرت و توان نسبت به حجمی که دارد زیاد می شود نوار بار بری دربسیاری مواقع تنها وسیله ی اقتصادی حمل و نقل مواد از نقطه ای به نقطه ای محسوب می شود.
ادامه مطلب
شکستن سنگ با استفاده از مواد منفجره از ابتدای قرن هفدهم هم زمان با شناسایی باروت شروع شد . در سال 1813 نیترو سلولز توسط T.J Plonze ساخته شد . در سال 1867 آلفرد نوبل برای سهولت حمل نیتروگلیسیرین آن را جذب دیاتومیت کرد و جسمی پلاستیکی شامل 75% نیتروگلیسیرین بدست آمد . این ماده می تواند تا سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین جذب کند و محصول آن Guhar Dynamite نامیده شد . دینامیت مشتق از کلمه یونانی (dynamis) به معنی نیرو می باشد در سال 1875 آلفرد نوبل نوعی دینامیت از ژلاتین انفجاری ساخت که مخلوط ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیترو سلولز بود که هنوز هم از مواد منفجره قوی صنعتی است . به دنبال آن در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر به دست آمد . انواع زیادی از مواد منفجره بر این اساس ساخته شده اند . مواد منفجره اکسیژن مایع در 1895 ساخته شد و نیترات آمونیوم بعنوان ماده منفجره در سال 1867 تولید گردید ، اما کاربرد مخاوط آن با سوخت مایع بعنوان ماده منفجره صنعتی از سال 1955 میلادی متداول شد . در سال 1920 از اختلاط دی نیترو گلیکول به دینامیت ها از یخ زدن آنها جلوگیری شد . در دهه های 1950 و 1960 مواد منفجره ژله ای و در دهه های 1960 و 1970 مواد منفجره امولیسیون ساخته و به بازار مصرف تحویل شد .
ماده منفجره : ترکیبی شیمیایی یا مخلوط مکانیکی است که در اثر جرقه ، ضربه ، حرارت و یا شعله در مدت کوتاهی تجزیه شده و مقدار زیادی گاز و حرارت تولید می کند .
می توان گفت هر ماده سوختنی قابل انفجار است در صورتی که شرایط مورد لزوم زیر فراهم گردد.
.1. اکسیژن به حد کافی موجود باشد .
.2. امکان ترکیب سریع اکسیژن با ماده سوختنی فرهم گردد.
ادامه مطلب
مراحل اکتشاف معدن
هر عملیات اکتشاف(اکتشاف در معنای عام) از دو مرحله اساسی تشکیل شده است، که این مراحل عبارتند از :
الف) پیجویی
ب) اکتشاف
الف) پیجویی (کسب اطلاعلت مقدماتی)
اولین مرحله از مراحل اکتشاف مرحله پیجوی است که در صورت رضایت بخش بودن نتایج حاصل، آغاز عمر یک معدن خواهد بود.هدف اصلی پیجویی جستجو وتعیین محل یک آنومالی،یعنی یک ناهنجاری زمین شناسی با مختصات یک کانسار کانی میباشد.
اخذ تصمیم در مورد نوع کانی و محلی که باید در آن پیجویی صورت گیرد ،بخشی از برنامه کلی پیجویی و اکتشاف است و به عوامل گوناگونی از قبیل شرایط بازار، قیمت و میزان عرضه و تقاضا ، کالاهای جایگزین و قابل رقابت، تولید و رشد،شرایط جغرافیایی و زمین شناسی مستعد و جو سیاسی و تجاری مناسب بستگی دارد.
از آنجا که اغلب کانسارها امروزه در سطح زمین و در معرض دید نیستند روشهای جستجوی مستقیم بایستی با روشهای غیر مستقیم تکمیل شوند.
روشهای مستقیم مانند آزمایشات فیزیکی و مشاهده ای، مطالعات زمین شناسی ونقشه برداری، نمونه برداری در پیجویی کانسارهای غیر فلزی و زغالسنگ که اغلب دارای رخنمون هستند یا در زیر روباره های کم عمق واقعند، موفق میباشند ولی برای کانسارهای فلزی بکار گیری روشهای غیرمستقیم مانند روشهای ژئوفیزیکی،ژئوشیمیایی و گیاه شناسی زمین تقریبا همیشه اجتناب ناپذیر است.
ادامه مطلب
حجم فایل پاورپوینت 6.7MB
روش اتاق وپایه
روش اتاق وپایه که خاص کانسارهای مسطح، ولایه ای نسبتاًنازک می باشد، یکی از روشهای استخراجی با فضاهای باز می باشد در این روش فضاهای استخراجی به فواصل منظم از یکدیگر وپایه ها به صورت مربعی یا مستطیل شکل به منظور نگهداری طبیعی ایجاد می شوند.
ادامه مطلب
نگهدارنده های قدرتی:
Powered supports
پیدایش نگهدارنده های قدرتی
نگهدارنده های قدرتی به دنبال توسعه و پیشرفت سیستم های نگهداری فولادی (پایه های اصطکاکی و هیدرولیکی) در کارگاه های جبهه کار طولانی به وجود آمد. اثرات ناشی از خطاهای نیروی انسانی در اعمال نیروی اصطکاکی و فرسودگی سطوح اصطکاکی ضرورت طراحی پایه های منطبق با اصول هیدرولیکی را به دنبال داشت. با به کار گیری پایه های هیدرولیکی همگرایی در کارگاه کاهش یافت ٬ اما مشکل فرو رفتن پایه ها در کف همچنان وجود داشت و حرکت پایه ها همزمان با پیشروی جبهه کار با ماشین زغال کن هماهنگ نبود. با پیشرفت ماشین های زغال کنی سرعت آن ها به حدی رسیده بود که در یک شیفت سه تا چهار برش را استخراج می کردند و جابجایی نگهدارنده ها با این پیشروی سریع هماهنگ نبود. جهت حل مشکلات یاد شده سیستم جدید هیدرولیکی دیگری توسعه یافت. در این سیستم ٬ پایه ها و کلاهک ها به صورت یک واحد درآمد و برای جلو رفتن همزمان با ماشین زغال کنی در جبهه کار به ناو زنجیری متصل شد. این چنین سیستم هایی را به دلیل پیشروی آنها از طریق کشیدن خود به سمت ناو زنجیری ٬ نگهدارنده های قدم زن نامیده اند.
ادامه مطلب
فاكتورهاي موثر در تشكيل ذخاير معدني...
براى پى بردن به چگونگى تشکيل ذخاير معدنى ،بررسى عوامل چهار گانه زير ضرورى است:
الف- خاستگاه محلولهاى کانه دار (source of ore-solutions )
ب- خاستگاه مواد کانه ( source of ore-materials )
ج- نحوه مهاجرت وانتقال مواد ( means of transport )
د- نحوه ته نشينى مواد معدنى ( meansof ore-deposition )
الف -خاستگاه محلولهاى کانه دار :
از آنجا که بيشترين حجم محلول هاى کانه دار را آب تشکيل داده ،بنابراين آب مى تواند نقشى کارا در تشکيل مواد معدنى
وانتقال آنها داشته باشد
ادامه مطلب
فضاهاي زير زميني در برابر ارتعاشات ناشي از زلزله ميتواند به سه شکل تغيير شکلهاي محوري، انحنايي و حلقه‌اي (Hoop) باشد. تغيير شکل محوري با کرنشهاي فشاري و کششي همراه ميباشد و همراه با عبور موج در طول محور تونل يا فضاي زير زميني جابجايي انجام ميگيرد. تغيير شکلهاي انحنايي باحث ايجاد انحناهاي مثبت و منفي در امتداد تونل ميگردند. در انحناي مثبت جدار فضاي زير زميني در قسمت فوقاني دچار فشردگي و در قسمت تحتاني دچار کشيدگي ميشود. تغيير شکلهاي حلقه‌اي نيز در اثر رخورد امواج به صورت عمودي يا تقريبا عمودي نسبت به محور تونل يا فضاي زير زميني ايجاد ميگردد. اين حالت تنها زماني که طول موج لرزه‌اي کمتر از شعاع فضاي زير زميني باشد ايجاد ميشود.
1- تغيير شکلهاي محوري و انحنايي
تنشهاي ديناميکي حاصل از امواج لرزه‌اي به تنشهاي استاتيکي موجود در جدار تونل يا فضاي زير زميني و سنگهاي مجاور آن افزوده ميگردند. در اثر افزايش تنشهاي فشاري حاصل از بارگذاري ديناميکي امکان ايجاد خرد شدگي و حالت پوسته شدن (Buckling) در محيط فضاي زير زميني وجود دارد.
ادامه مطلب
◄ ذخاير ايزومتريک:
گسترش اين ذخاير در سه بعد يکسان و نسبتا زياد است. اين ذخاير در صورت واقع شدن در سطح زمين به روش روباز قابل بهره برداري هستند. ذخاير ايزومتريک مهم عبارتند از:
+ نوع استوک
حالت گنبدي تجمع مواد معدني را در يک نقطه استوک (stock) مي‌گويند. نظير گنبدهاي نمکي ، گچي و بعضي از ذخاير سرب ، روي و مس جانشيني در کربناتها و در برخي ذخاير مس پورفيري کاني سازي از انواع پراکنده و به شکل استوک است.
+ نوع استوک ورک
شکل کلي ذخيره حالتي از استوک است اما بافت ذخيره حالتي از استوک ورک دارد. محلولهاي ماگمايي که در تشکيل ذخاير مس و موليبدن پورفيري نقش اساسي دارند در مرحله خاصي از تبلور ماگما در سنگهاي فوقاني موجب تشکيل درزه و شکافهايي ميشوند که توسط محلولها پر شده و بافت استوک ورک را بوجود آورند.
+ نوع کيسه‌اي
هرگاه محلول گرمايي و يا ماگمايي از يک سنگ کربناته و داراي تخلخل مفيد و قابليت واکنش پذيري نسبتا خوب به يک سنگ غير قابل نفوذ برسند ماده معدني در سنگ کربناته در مرز با سنگ ديگري تجمع پيدا مي‌کند و تشکيل ذخاير کيسه‌اي را مي‌دهد.
+ ذخاير صفحه‌اي
ذخاير صفحه‌اي در جهت طول و عمق گسترش زياد دارند حال آنکه در جهت عرض بسيار محدود ميباشند. ذخاير صفحه‌اي را به دو دسته لايه‌اي و رگه‌اي تقسيم ميکنند.
الف)ذخاير لايه‌اي
اکثر ذخاير رسوبي از نوع لايه‌اي هستند. و اين ذخاير همزمان با رسوبگذاري تشکيل ميشوند که از جمله ميتوان ذخاير رسوبي شيميايي آهن و منگنز را نام برد. در اين نوع ذخاير تغييرات مورفولوژيکي زيادي ديده نمي‌شود. از ذخاير داراي منشأ ماگمايي به کروميت و مگنتيت در سنگهاي اولترامافيکي ميتوان اشاره نمود.
ذخاير جانشيني در شرايط خاص حالت لايه‌اي دارند و اين در صورتي است که سنگهاي واقع در اطراف گسل ، به صورت تناوبي از سنگهاي کربناته (با تخلخل بالا و واکنش پذير) و سنگهاي غيرقابل نفوذ و مقاوم تشکيل شده باشد و محلولهاي گرمايي و ماگمايي در سنگهاي کربناته نفوذ و ضمن انجام واکنش ، مواد معدني برجاي گذاشته شوند و در لايه‌هاي غيرقابل نفوذ تغييري رخ ندهد.
ب)ذخاير رگه‌اي
گسلها و شکستگي‌ها در صورتي که توسط محلولهاي گرمايي و يا ماگمايي پرشوند ذخاير رگه‌اي تشکيل ميشوند. ذخاير رگه‌اي برخلاف حالت لايه‌اي اکثرا اپي‌ژنتيک هستند. ذخاير رگه‌اي به صورت ساده و پيچيده هستند. شکل ذخاير رگه ، تابع نوع گسلها و شکستگيهاي منطقه است که خود توسط مقاومت مکانيکي سنگها ، فشار و نحوه توزيع نيروها عمق و عوامل ديگر کنترل ميشود. رگه‌اي مهم عبارتند از: رگه‌هاي ساده ، شعاعي ، حلقوي ، پلکاني ، بادبزني ، موازي ، دم اسبي و غيره.
ـ/ رگه‌هاي شعاعي:
اکثرا در بالاي توده‌هاي نفوذي به خصوص در قسمت‌هاي فوقاني ذخاير مس پورفيري واقع ميشوند و به کمک آن ميتوان موقعيت توده نفوذي و ذخاير پورفيري را در اعماق مشخص نمود.
-/رگه‌هاي حلقوي: اکثرا در اطراف دهانه‌هاي آتشفشاني گزارش شده‌اند. که خروج ماگما با حجم زياد موجب ريزش دهانه ميشود که گسلهاي نرمال حلقوي در حاشيه دهانه بوجود مي‌ايد که توسط محلولهاي گرمايي و يا ماگمايي پر ميشوند و رگه‌هاي حلقوي تشکيل خواهند شد.
-/رگه‌هاي زين اسبي: اين نوع ذخاير در تاقديس‌ها تشکيل ميشوند.
+ ذخاير استوانه‌اي
گسترش آنها در يک جهت نسبتاً زياد است. محلولهاي گرمايي و ماگمايي که در شرايط خاصي در سنگهاي کربناته جانشين شوند تشکيل ذخاير استوانه‌اي را خواهند داد. غارهاي موجود در سنگهاي کربناته که توسط محلولهاي گرمايي و يا ماگمايي پر شده‌اند تشکيل ذخاير استوانه‌اي را مي‌دهند. اين ذخاير را نسبت به وضعيت طول آنها به دو دسته تقسيم ميکنند. ذخاير دودکشي(chimney) يا تنوره‌اي که طول استوانه عمود يا تقريباً عمود است و در صورتي که طول استوانه حالت افقي داشته باشد به آن مانتو (Manto) گفته ميشود.
+ ذخاير عدسي
در بعضي از ذخاير به دليل وضعيت خاص منطقه کاني سازي و شرايط تبلور ذخيره شده حالت عدسي به خود ميگيرد، نظير ذخاير ماسيوسولفيد و عدسي‌هاي کروميت.
◄ مرحله شناسايي :
مرحله شناسايي كه بصورت عملياتي اكتشافي در زون هاي ساختاري ـ متالوژنيكي در محدوده ورقه هاي 100000: 1 صورت ميگيرد شامل اطلاعات زير است.
1. نقشه زمين شناسي 100000: 1
2. نقشه ژئوشيمي 100000: 1
3. اطلاعات ماهواره ها
4. اطلاعات ژئوفيزيك هوايي
5. اطلاعات زمين شناسي اقتصادي
در نهايت لايه هاي اطلاعاتي فوق در سيستم G.I.S تلفيق و مناطق اميد بخش جهت انجام عمليات اكتشافي مراحل بعدي پس از كنترل زميني تعيين خواهد گرديد.
ادامه مطلب
جهت کنترل رفتار ذرات کلوئيدي، جلوگيري از هدر رفتن گل حفاري، کاهش خواص ژله شدن و کاهش گرانروي معمولاً به گل حفاري بعضي از ترکيبات شيميايي را اضافه ميکنند. همچنين ممکن است گل حفاري در هنگام برخورد با طبقات مختلف زمين، خاصيت خود را از دست بدهد، به همين دليل بايد گل حفاري کنترل شده و خواص از دست رفته جبران شود. به همين خاطر مواد مختلفي (معدني و شيميايي) به آن اضافه ميکنند، که اين مواد مورد استفاده تابع: روش حفاري، مقاومت سنگها، ميزان شکستگي، عمق، مواد گازي و ترکيب کاني شناسي سنگ هستند. در اينجا به شرح بعضي از اين مواد ميپردازيم:
ميکا: براي جلوگيري از گير کردن مته در سنگهاي داراي خاصيت چسبندگي زياد، نظير زون گسلي يا سنگهاي مارني، بايد از ميکا استفاده شود. همچنين در مواقع ضروري ميکا به گل حفاري افزوده شده تا ترک خوردگي موجود در طبقات زمين را پر نموده و از ورود گل به طبقات زمين جلوگيري مي‌کند.
گرافيت: هر گاه مته و محور آن به هنگام حفاري گير کند استفاده از گرافيت لازم مي‌آيد که البته بعد از برطرف شدن مانع بايد آن را از چاه خارج کرد.
ادامه مطلب
براي تشکيل خاک ها سه عامل نقش عمده دارند که جنس سنگ مادر ، آب وهوا و زمان مي باشند. با توجه به آشنايي با سنگ هاي مختلف که پوسته ي زمين را تشکيل مي دهند مي- توان اهميت سنگ مادر را در تشکيل خاک ها مورد بحث قرار داد.
◄ نوع سنگ مادر(Parent rock):
سنگ ها متشکل از کاني هاي مختلف هستند به عبارت ديگر ترکيب کاني شناسي سنگ ها با هم متفاوت است بنابراين ترکيب شيميايي خاکي که از سنگ گچ توليد مي شود با ترکيب شيميايي خاک توليد شده از گرانيت تفاوت خواهد داشت.
سنگ ها با داشتن ترکيب کاني شناسي متفاوت در برابر هوازدگي مقاومت هاي مختلفي نشان مي دهند به اين معنا که سنگ داراي کاني مقاومتر مانند کوارتزيت نسبت به سنگ داراي کاني هاي نامقاوم مانند سنگ شيل در مقابل عوامل هوازدگي پايدار تر است. همچنين سنگ هاي آذرين داراي کاني هاي اوليوين و پلاژيوکلازهاي کلسيم دار نسبت به سنگ هاي داراي کاني کوارتز و ارتوکلاز در برابر هوازدگي پايداري کمتري دارند. به اين ترتيب نقش ترکيب کاني شناسي سنگ مادر درتشکيل خاک مشخص مي گردد.
بافت سنگ مادر نيز در پايداري در مقابل عوامل تخريب و فرسايش مؤثر است. اين موضوع در ارتباط با سنگ هاي آذرين دروني وبيروني صادق است براي مثال ريوليت ها با داشتن بافت ريز دانه نسبت به گرانيت هاي داراي بافت درشت دانه در مقابل هوازدگي و تبديل شدن به خاک ، پايداري بيشتري نشان مي دهند.
ادامه مطلب
در اين مقاله شما با روش هاي کم هزينه و ساده حفاري که در وضعيت هاي متفاوتي مي توانند مورد استفاده قرار گيرند ، آشنا مي شويد. هر کدام از اين روش ها را مي توان به سادگي آماده ، تعمير و نگهداري نمود.
◄ عوامل موثر بر حفاري و نوع حفاري مورد استفاده
به هنگام اسفاده از انواع روشهاي حفاري ، بايد به نکاتي توجه داشت و با توجه به آنها حفاري را ادامه داد :
● مقدار انرژي مورد نياز براي حفاري به نوع سنگ بستگي دارد (تابع نوع سنگ و مقدار استحکام آن است). سازند هاي سست و
تحکيم نشده (مثل ماسه ، سيلت و رس) راحت تر حفاري مي شوند. و سازند هاي محکم و سخت (مثل گرانيت و بازالت و اسليت)
که چگال تر هستند به نيروي بيشتري نياز دارند.
● در هنگام حفاري سنگهاي سخت و محکم ، ابزار حفاري به خنک سازي و روغن کاري نياز دارند.
● قطعات خرد شده و واريزه ها (Debris) بايد از ته چال خارج شوند.
● براي حفاري در سازندهاي تحکيم نشده (Unconsolidated) به منظور جلوگيري از ريزش چال بايد از نگهداري و حفاظ استفاده نمود.
ادامه مطلب
از ديرباز مهندسان مفاهيم مربوط به رفتار مكانيكي سنگ ها را در فعاليت هاي عمراني، معدني و صنعت نفت بكار مي گرفتند. ولي اين رشته تا اوايل دهه 60 ميلادي مخصوصا" تا سال 1996 كه اولين كنغرانس بين المللي مكانيك سنگ در شهر ليسبون پرتقال برگزار شد هنوز بطور رسمي به عنوان شاخه اي از دانش مهندسي به حساب نمي آمد. در دو دهه اي كه از تولد مكانيك سنگ مي گذرد تجربيات آزمايشگاهي و صحرايي متعدد و نشر كتب و مقالات بي شمار درباره سنگ ها ما را قادر ساخته است تا عكس العمل سنگ را در برابر نيروهاي وارده به نحو قابل قبولي بر آورد كنيم. كاربرد مكانيك سنگ در مسايل مربوط به طراحي سازه هاي عمراني و معدني تحت عنوان مهندسي سنگ شناخته مي شود.
از مهمترين خواص مکانيکي سنگها مي توان به ويژگيهاي مقاومتي و تغيير شکل پذيري سنگ اشاره کرد. در زير به بررسي هر يک از اين ويژگيها پرداخته و روش هاي تعيين آنها را مطرح مينمائيم. اما قبل از آن بايد به نحوه ي تهيه ي نمونه هاي آزمايشگاهي براي اندازهگيري خواص بپردازيم.
ادامه مطلب
نويسنده: مهندس رستگار
محلولهاي هيدروترمال آبهاي گرم كانيساز در طبيعت مسئول تشكيل بسياري از كانسارها و تجمعات موادمعدني هستند. مجموعه اين كانسارها علي‌رغم تفاوت‌هايي كه در نوع مواد معدني و حجم ذخيره دارند در اين نكته كه همگي از رسوبگذاري مواد محلول در آبهاي داغ، در فضاهاي خالي و شكستگيها تشكيل شده‌اند، مشتركند. اين آبهاي گرم كه اكثراً به شكل سلول‌هايي با جريان هم‌رفت (Convaction) در اطراف توده‌هاي آذرين نفوذي و يا مناطق آتشفشاني مشاهده ميشوند و حتي بعضي اوقات به شكل چشمه‌هاي كانيساز در سطح زمين هم ظاهر ميشوند. با اين وجود آبهاي ماگمايي سهم بسيار ناچيزي در شكل‌‌گيري اين آبها دارند و بخش اعظم اين آبها از آبهاي جوي و زيرزميني فرورو منشاء ميگيرد و تنها ممكن است بخش كوچكي از آبهاي ماگمايي نيز به اين مجموعه افزوده شود. آبهاي فرورو برخي اوقات در حين حركت خود به سمت پايين در اعماق زمين به توده‌هاي نفوذي در حال سرد شدن و يا مخازن ماگمايي آتشفشان‌هاي فعال يا نيمه‌فعال برخورد مي‌‌كنند و در نتيجه حرارت و قابليت انحلال اين آبها افزايش مي‌يابد. ضمن اينكه ممكن است مقداري آب ماگمايي هم از طرف اين توده‌هاي در حال سرد شدن به اين آبها افزوده شود. اين آبها پس از گرم شدن در نقطه بخصوصي به علت كاهش وزن مخصوص ناشي از افزايش دما در امتداد شكستگيها و گسلها شروع به صعود به سمت مناطق كم‌عمق‌تر را مي‌نمايند و در مسير، خود موادمعدني موجود در سنگهاي مسير نظير سرب، روي، طلا، مس، جيوه، نقره و غيره را حل نموده و با خود بالا مي‌آورند. با كاهش عمق از فشار و دماتي اين محلول داغ سرشار از كاتيون‌هاي فلزي محلول كاسته شده و در اعماق بخصوصي تحت تأثير عواملي نظير كاهش فشار، كاهش دما و موادمعدني خود را از دست داده‌اند به واسطر افزايش وزن مخصوص ناشي از سرد شدن دوباره به سمت پايين جريان مي‌يابند. بدين‌ترتيب چرخه‌اي از آبهاي گرم برقرار ميشود كه در يك سوي آن بخش عميق انحلال و موتور حرارتي ماگما قرار گرفته و در سمت مقابل بخش‌هاي كم دماي سطحي و محل رسوبگذاري مواد واقع شده‌اند. بنابراين آنچه كه يك كانسار رگه‌اي گرمابي ناميده ميشود مجاري چند فاكتور مهم نقش دارند كه عبارتند از : منبع حرارتي، وجود شبكه مناسبي از شكستگيها، مناسب بودن تركيب شيميايي محلول، مناسب بودن تركيب شيميايي سنگهاي مسير محلولها وبالاخره كافي بودن حجم آبهاي سطحي و زيرزميني به حدي كه بتواند يك چرخه مؤثر را تشكيل دهند. از آنچه گفته شد چنين استنباط ميشود. كه تركيب كاني‌شناسي كانسارهاي گرمايي ارتباط مستقيمي با تركيب كاني‌شناسي سنگهاي مسير چرخه گرمابي و درجه حرارت آب دارد. به عنوان مثال كانسارهاي گرمابي اورانيوم در سنگهاي آذرين اسيدي و كانسارهاي نقره گرمابي در آندزيت‌ها و سنگهاي حد واسط تشكيل ميشوند. ◄ کانسارهاي جيوه گرمابي: مهمترين كانسارهاي گرمابي عبارتند از : طلا، نقره، جيوه، آنتيموان، فلوريت، باريت، سرب، روي، آلونيت، كائولينيت، منيزيت، منگنز، اورانيوم و مس. كانسارهاي جيوه رگه‌اي جيوه در طبيعت اكثراً به صورت كاني سينابر يافت ميشود. اين كاني در دماي 50 الي 200 درجه سانتيگراد و در اعماق كم تا سطح زمين تشكيل ميشود. در چشمه‌هاي آبگرم فعال زلاندنو و غرب آمريكا كاني سينابر در حال تشكيل شدن است. كاني‌سازي جيوه بدون شك در زمان‌هاي مختلف صورت گرفته است اما به دليل ناپايداري جيوه و تركيبات آن بعد از تشكيل به دفعات دستخوش تغيير و تحول شده است. كاني‌سازي‌هاي گرمابي جيوه غالباً با آنتيموان همراه است. استيبنيت مهمترين كاني همراه سينابر در رگه‌هاي جيوه است. ◄ کانسارهاي طلاي گرمابي: كانسارهاي طلاي گرمابي كانسارهاي طلاي رگه‌اي را ميتوان در سنگهاي آتشفشاني و رسوبي دگرگون شده و نيز برخي از سنگهاي آتشفشاني يافت. در اين كانسارها طلا بيشتر همراه سولفيدها و آرسنيدها مشاهده ميشود و ندرتاً به حالت آزاد يافت ميشود. مقدار ذخيره كانسارها كمتر از يك ميليون تن بوده و عيار طلا در رگه‌هاي قابل استخراج بيش از پنج گرم در تن ميباشد. رگه‌هاي طلا در محدوده 50 تا 200 درجه سانتيگراد و از عمق 800 متري تا نزديكي سطح زمين تشكيل شده‌اند. ذخاير طلاي رگه‌اي در سپرهاي كانادا، رودزيا و استراليا كشف شده‌اند. ◄ کانيارهاي سرب و روي گرمابي: كانسارهاي سرب و روي رگه‌اي كانسارهاي سرب و روي گرمابي نسبتاً فراوانند. اين كانسارها بيشتر در كمربندهاي آتشفشاني وسيع و گسترده غرب آمريكا، ژاپن، فيليپين، ايران و آلپ قرار دارند. كانيهاي مهم اين ذخاير عبارتند از : اسفالريت، گالن و كالكوپريت. گاهي اوقات ممكن است همراه گالن مقداري نقره وجود داشته باشد.
هوازدگي يکي از عوامل مهم درتشکيل برخي از نهشته‌هاي معدني مي باشد. بر اثر اين فرآيند ژئومورفولوژي عناصر فلزي پراکنده در سنگ مادر در يک جا جمع شده و يک توده معدني زا تشکيل مي دهند. به چنين نقل و انتقالي غالبا غني شدگي اطلاق ميشود. غني شدگي به دو طريق انجام ميشود. در روش اول هوازدگي شيميايي به همراه آب نفوذي موادي را که مناسب نيستند از سنگ در حال تجزيه جدا ميکنند. لذا اين عناصر مطلوبي که تراکم آنها در افق نزديک سطح زمين کم ميباشد به اعماق برده شده و با رسوب مجدد تمرکز آنها افزايش مي‌يابد.
ادامه مطلب
هدف اين آزمايش نيز تعيين پارامترهاي مقاومت برشي خاك است آزمايش سه محوري نسبت به آزمايشهاي ديگر روش پيچيده تر و قابل اعتمادتري براي تعيين مقاومت برشي خاكها مي باشد. دليل آن اينست كه در آزمايش برش مستقيم خاك به اجبار از محل درزبين دو قسمت جعبه گسيخته مي شود ولي در آزمايش سه محوري خاك از محل ضعيفترين صفحه خود گسيخته مي شود.
اين آزمايش به سه شکل به شرح ذيل انجام مي گيرد:
● درحالت تحكيم يافته زهكشي شده (CD)
● درحالت تحكيم يافته زهكشي نشده(CU)
● درحالت تحكيم نيافته زهكشي نشده(UU)
ادامه مطلب
◄ کاني شناسي گابرو:
کوارتز گابرو و کوارتزيت سنگهاي اطلاق مي شود که به عنوان کاني فرعي تا 10 درصد کوارتز دارند. پلاژيوکلاز اين سنگها معمولاٌ لابرادوريت يا بيتونيت است ولي آنورتيت نيز زياد ديده ميشود. در گابرو بطور کلي آنهايي که داراي اليوين است داراي پلاژيوکلازهاي بازيکتري نيز ميباشد و آنهايي که داراي پيروکسن‌هاي منوکلينيک است پلاژيوکلاز آنها اسيدي تر است و بالاخره سديک‌ترين پلاژيوکلازها با نوريت‌ها و هيپريت‌ها ديده ميشود.
اين پلاژيوکلازها که خيلي کمتر زونه هستند معمولا داراي ماکل آلبيت و همچنين ماکل آلبيت و کارلسبارد تواما در آنها ديده ميشود. ما کل پرکليين نيز در اين پلاژيوکلازها ظاهر ميشود.
◄ کانيهاي فرومنيزين گابروها:
پيروکسن‌هاي گابروي معمولي اوژيت و ديو پسيديک مي باشد. انکلوزيونهاي ايلمنيت و ساير اکسيدهاي آهن در پيروکسن‌ها ممکن است توليد ساخت شاليدن بنمايد. در نوريت‌ها و هيپريت‌هاي هيپرتين مهمترين کاني تيره رنگ ميباشد و ممکن است داراي پلئوکروشيم باشد، انستاتيت نيز گاهي ديده ميشود. اليوين اين سنگها معمولا از نوع متوسط است ولي در بعضي گابروها که داراي آهن زياد ميباشند از نوع فاياليت ميباشد.
سنگ هاي اليوين گابرو و تروکتوليت کمياب تر از گابروهاي پيروکسن‌دار است و به همين ترتيب اليوين نوريت‌ها از نوريت‌هاي ديگر کمياب‌تر است. گابروهايي که داراي هورنبلند بصورت کافي اوليه باشد فقط در نواحي محدودي يافت ميشود ولي هورنبلند ثانويه که در نتيجه جانشيني پيروکسن‌ها بوجود آمده باشد زياد ديده ميشود. رنگ هونبلندهاي اوليه قهوه‌اي در گاهي سبز رنگ است در صورتي که رنگ هورنبلندهاي ثانويه سبز يا سبز روشن ميباشد.
◄ کانيهاي فرعي:
بيوتيت به عنوان کاني فرعي در بعضي انواع گابروها ديده ميشود و در برخ نوريت‌ها و گابروها به حدي زياد است که ميتوان آن را جزء کانيهاي عادي سنگ دانست. کوارتز نيز ممکن است به مقدار خيلي کم در اين سنگها ظاهر شود(مخصوصاٌ در نوريت‌ها و هورنبلند گابروها). در برخي گابروها که به نام کوارتز گابرو ناميده ميشود ، کوارتز مقدارش به حدي است که ميتوان به آن کاني شاخص اطلاق کرد.
مهمترين کانيهاي فرعي اين سنگها عبارتند از: آپاتيت ، منيتيت ، ايلمنت و اسپنيل و به مقدار کمتري پيريت ، پيروتين ، گروناها ، اسفن و اثري از فلدسپاتوئيدها نيز در انواع قليايي اين سنگها ديده ميشود.
کروميت به عنوان کاني فرعي در انواع تروکتوليت‌هاديده ميشود. بعضي از نوريت‌ها داراي سيليملنيت ، آندالوزيت ، کورديريت و گرونا است که بيشتر ممکن است از سنگهاي همبر سنگ اضافه شده باشد.
◄ دگرساني گابروها:
پلاژيوکلازها دگرسان شده تبديل به آلبيت و زوئيزيت و يا ساير کانيهاي دسته اپيدوت ميشود. پيروکسن‌ها که ممکن است آمفيبول جانشين آنها شده باشد دگرسان شده به کلريت ، تالک و سرپانتين تبديل ميشوند. اليوين در اثر دگرساني به سرپانتين و مانيتيت تبديل ميگردد.
◄ ساخت و بافت گابروها:
گابروها معمولا داراي بافت دانه‌اي با دانه‌هاي متوسط تا درشت و نيم شکل‌دار هستند. بافت پگماتيتي خيلي به ندرت در اين سنگها ديده ميشود. بافت پورفيري کمياب است ولي بافت گنيسي و نوار ممکن است ديده شود. هم پلاژيوکلازها و هم اليوين‌هاي اين سنگها ممکن است کم و بيش بصورت موازي باهم قرار گرفته باشند. يکي ديگر از بافت‌هاي معمولي اين سنگها بافت افي تيک است که در آن تعدادي بلور نسبتا ريز پلاژيوکلاز در داخل بلور درشت پيروکسن ديده مي شود و معرف تبلور همزمان اين دو کاني در سنگ است.
در اين سنگها بافت اربيکولار نيز گاهي ديده شده است. در برخي از توده‌هاي نفوذي گابرو بافت و درشتي دانه‌ها و ترکيب سنگ ممکن است از يک نقطه به نقطه ديگر تغيير فاحشي داشته باشد. در گابروها معمولا آلبيت منيتيت شکل‌دار و پيروکسن و اليوين و پلاژيوکلازها نيمه شکل‌دار ميباشد و اگر کوارتز وارتوز وجود داشته باشد فضاي باقيمانده بين ساير دانه‌ها را پر مي‌کند. ساخت کرونا يا تاجي يا نوارهاي حاصله در نتيجه فعل و انفعال شيميايي ماگمايي باقي مانده روي بلور در اين دسته از سنگها بخصوص دور اليوينها و منيتيت‌ها و پيروکسن‌ها مخصوصا وقتي در همبري پلاژيوکلازها قرار گرفته باشد خيلي زياد ديده ميشود.
◄ محل تشکيل گابروها:
گابرو ونوريت معمولا در حاشيه باتوليتها و بصورت توده‌هاي نفوذي که در اولين مراحل باتوليت‌هاي مرکب بوجود مي‌آيد و همچنين بصورت توده‌هاي نفوذي مستقل که ممکن است مطبق نيز باشد. همچنين ممکن است به صورت طبقاتي در بين توده‌هاي مطبق پريدوتيتي ديده شوند.
تروکتوليت‌ها همراه با پريدوتيت‌ها ظاهر ميشوند. انورتوزيت‌ها نيز ممکن است بصورت توده‌هاي نفوذي بزرگ که اکثرا در پرکامبرين تشکيل شده است و پلاژيوکلاز آنها لابرادوريت يا آندزين است. و يا بصورت توده‌هايي در لوپوليت‌هاي پريدوتيتي که پلاژيوکلاز آنها از نوع بيتونيت است و به صورت توده‌هاي محدودي که در اثر عمل سگوگاليون در سنگهاي گابرويي بوجود مي‌آيند.
◄ كاربرد:
گابرو هم به عنوان سنگ لاشه (در جاده سازي، ساخت تونل و پل سازي) و هم به عنوان سنگ تزئيني و نما در فضاهاي دروني و بيروني ساختمانها كاربرد دارد. در اكثر كشورهاي جهان اين نوع سنگ در صورت آلتره نبودن يكي از بهترين انواع سنگ ساختماني محسوب مي شود.
اين روش بيشتر براي سنگ هاي سخت کاربرد دارد و همانند روش اتاق وپايه است با اين تفاوت که پايه ها شکل و محل ثابتي ندارند و هرزمان که در يک کانسار سه شرط زير وجود داشته باشد به جاي واژه ي اتاق وپايه از واژه ي کارگاه و پايه استفاده مي کنند.
1. پايه ها از نظر شکل و اندازه به صورتي نامنظم و تصادفي در يک محل ايجاد مي شوند و حدالمقدور پايه ها درون مواد معدني کم عيار يا باطله ها ايجاد مي شود.
2. ضخامت کانسار بيش از 6m باشد.
3. ماده معدني زغال سنگ نباشد.
نکته ؟؟؟
روش کارگاه و پابه نسبت به اتاق وپايه اماده سازي کمتري نياز دارد. زيرا در معادن زغال سنگ بخاطر رعايت شرايط ايمني قانون معادن حکم مي کند فضاهاي چند گانه زيادي براي تسهيل تهويه ايجاد شود اما درروش کارگاه و پايه نيازي به حفر فضاهاي زياد نيست. زيرا ماده معدني غير زغالي و سخت است و از طرف ديگر چون ماده معدني در روش کارگاه وپايه بيشتر فلزي است راهروها تابع شکل رگه هاست در نتيجه مثل اتاق و پايه منظم نيست.
◄ در روش کارگاه وپايه چرخه عمليات استخراج شامل مراحل زير است ؟
● حفاري به کمک چکش هاي هوا فشرده پايه دار(مثل دريفترها، پرفراتورها،ارابه هاي چالزني) که در سنگهاي سخت از روش حفاري
وراني و در سنگهاي نرم و متوسط روش ضربه اي بکار مي رود
● اتشکاري بوسيله موادمنفجره ژله اي و امولسيوني
● بارگيري به کمک ماشين الاتي مثل ناو جنبان، شاول کوچک ،لودرLHD،اسکريپر)
● باربري به کمک وسايلي مثل شاتل و نوارنقاله و واگن
◄ شرايط کاربرد روش کارگاه و پايه :
● ضخامت کانسار بيش از 6m باشد.
● مقاومت کانسنگ متوسط تا زياد باشد.
● مقاومت سنگ دربر گيرنده متوسط تا زياد باشد.
● شکل کانسار عدسي، لايه اي ،رگه اي، توده اي.
● عمق کانسار زير 600m باشد.
● عيار کانسنگ کم تا متوسط باشد.
● کانسار از لحاظ عيار متغير باشد.
● شيب کانسار زير 30 درجه باشد.
◄ مزاياي روش کارگاه و پايه :
● راندمان توليد بالاست 27 الي48 تن بر نفر شيفت کاري
● همزمان مي توان در چند طبقه کار کرد
● به راحتي قابل مکانيزاسيون است.
● مهارت گسترده اي لازم ندارد و کارگر متخصص لازم نيست.
● روش انتخابي است يعني مي توان باطله يا ماده معدني کم عيار را بعنوان پايه جا گذاشت.
● بازيابي حدود 75 % و رقت حدود20 % است.
◄ معايب روش کارگاه و پايه:
A. اگر کمرهاي کانسار و خود کانسار مستحکم نباشد کنترل زمين مشکل است.
B. مقداري از ماده معدني در پايه ها به هدر مي رود.
C. چون حجم اتاق ها بزرگ است هواي مورد نياز جهت تهويه دچار افت فشار خواهد شد.
D. به تجهيزات زيادي در صورت مکانيزاسيون نيازمند است.
در اين روش قسمتي از ماده معدني را بعنوان اتاق استخراج کرده و قسمتي را نيز براي پايداري معدن بعنوان لنگه(پايه) دست نخورده نگه مي دارند. اين روش براي کانسار هاي مسطح، لايه اي و يکنواخت با ضخامت معين قابل استفاده است. اتاقها معمولا منظم و مکعب مستطيل شکل و پايه ها نيز استوانه اي و يا مکعبي است.
فضاهاي اماده سازي و فضاهاي بهره برداري به موازات يکديگر احداث مي شود سپس با حفر ميانبرهايي پايه ها بوجود مي ايد. ابعاد اتاق در بعضي موارد به 3 تا 5 برابر ابعاد پايه مي رسد. استخراج در روش اتاق وپايه به دو صورت پيوسته ( مدرن و مکانيزه) و ناپيوسته (سنتي) صورت مي گيرد.
◄ مراحل استخراج ناپيوسته :
1) برش : برش زيري، برش مرکزي، برش فوقاني با شکاف مرکزي، برش تحتاني با شکاف مرکزي
2) چالزني يا حفاري (جامبودريل + دريفتر+ پرفراتريس+ اگر)
3) خرج گذاري و اتشباري
4) لق گيري
5) نگهداري موقت ( راک بوت + قاب چوبي )
6) بارگيري (بوسيله انواع لودر زيرزميني+LHD+اسکريپر + ماشين شاتل)
7) باربري (نوار نقاله + واگن + ناوزنجيري +LHD)
◄ شرايط کاربرد روش اتاق و پايه :
1. مقاومت کانسنگ ضعيف تا متوسط.
2. مقاومت سنگ درونگير متوسط تا قوي.
3. شکل کانسار لايه اي و يا ورقه اي باشد.
4. شيب کانسار کمتر از 15 درجه و ترجيحا مسطح.
5. گسترش منطقه اي کانسار زياد و ضخامت ان کمتر از4.5m باشد
6. عيار کانسنگ کم تا متوسط.
7. کانسار از لحاظ شکل هندسي نسبتا يکنواخت باشد.
8. براي زغال سنگ عمق کانسار کمتر از400m و براي ساير مواد معدني عمق کمتر از 600m باشد.
◄ مزاياي روش اتاق و پايه :
1) راندمان توليد بالاست70 تن بر نفر درهر شيفت کاري
2) هزينه معدنکاري با اين روش ، 30% کل هزينه هاي معدنکاري است.
3) گروههاي کاري در اين روش کوچک است و روحيه کارگري و حس همکاري بالاست.
4) انعطاف پذيري در اين روش بسيار بالاست.
5) اين روش به دليل سقف و کف محکم و نيز شيب کم قابليت مکانيزاسيون زيادي دارد.
6) عمليات توليد در اين روش تمرکز کمي دارد و اگر مشکلي در يکي از اتاقها يا کارگاهها پيش ايد قسمت هاي ديگر معدن به توليد ادامه مي دهند.
7) در روش اتاق وپايه به دليل وجود راهروهاي زياد ،اگر تقاضاي بازار افزايش يابد مي توان تعداد کارگاههاي استخراجي را بالا برد.
◄ معايب روش اتاق و پايه :
1) تهويه در اين روش مشکل است به دليل تعداد اتاقهاي فراوان و تمرکز کاري کم.
2) در صورت ايجاد سينه کارهاي بيشتر بنابه تقاضاي بازار سرپرستي اين کارگاهها مشک تر مي شود.
3) نياز به تدارکات گسترده اي دارد بطوريکه براي هر اتاق ماشين الات مختلفي براي حفاري ،باربري، بارگيري ،وسايل تهويه لازم است
4) در اين روش توليد از اتاقهاي مختلفي بدست مي ايد بنابرين مقداري زمان براي حرکت ماشين الات و تداخل مسيرهاي مختلف به هدر مي رود.
5) تخريب و نشست قابل توجهي در صورت بازيابي پايه ها رخ مي دهد.
6) به دليل استفاده از نگهداري طبيعي و وجود سقف باز فراوان ايمني کارگران در اين روش کم است.
7) براي مواد معدني خود سوز مانند بعضي از زغال سنگها ،کانيهاي سولفيدي و سرپانتيني اين روش مناسب نيست چرا که سطح پايه ها در تماس با هوا قرار دارند.
8) در اعماق بيشتر با افزايش فشار قطر پايه ها را بيشتر بايد درنظر گرفت بنابرين افت بيشتر خواهد شد.
مقياس زماني زمين شناسي کار مشترکي است از سازمان منابع طبيعي کانــادا و سازمان بين المللي چينه‌شناسي(ICS)و اتحاديه جهاني زمين‌شناسي(IUGS)که در قالب يک پوستر تهيه شده است. اين پوستر جديدترين مرجع مقياس زمــان زمين شناسي دنيا ميباشد. در اين پوستر بخش هاي مختلفي ازجمله تقسيم‌بندي‌هاي زمين‌شناسي، نقشه جغرافياي ديرين و حرکت صفحات، نمودار تغييرات سطح آب درياها و اقيانوس‌ها، نمودار مقدار ايزوتوپ اکسيژن 18 در آب دريا و نمودار تغييرات قطبيت زمين در زمان هاي مختلف آورده شده است. اين پوستر از سه بخش اصلي تشکيل شده است:
ادامه مطلب
به تمام روشهاي دسترسي به ماده معدني از سطح به طرف عمق گشايش گويند. در اين رابطه تصميمات اوليه متعددي بايستي گرفته شود که اهم انها عبارتند از:
1 ) موقعيت بازکننده هاي معدن (چاه قائم، تونل مورب ،چاه مورب …)
2 ) نوع بازکننده ها
3 ) ابعاد بازکننده ها (سطح مقطع )
4 ) انتخاب سيستم ترابري ( بارگيري +باربري )
5 ) انتخاب سيستم مناسب استخراج
ادامه مطلب
معدن سرب و روي کوشک در فاصله 165 کيلومتري شرق يزد و در 45 کيلومتري شمال شرق شهرستان بافق در عر ض جغرافيايي 31درجه و 40 دقيقه و طول جغرافيايي 55 درجه و45 دقيقه در حاشيه کوير لوت واقع شده است. ارتفاع بلند ترين کوه همجوار معدن از سطح دريا 2302 متر و ارتفاع نواحي ساختماني و تاسيساتي حدود 2000 متر است.
معدن سرب و روي کوشک از ديرباز مورد توجه معدنکاران قديمي بوده است. آثار کارهابي قديمي نشان دهنده استخراج کلوخه هاي پر عيار سرب از رخنمون هاي شرق معدن که به کوشک قديمي موسوم است مي باشد. طي اين مدت استخراج بسيار ساده و با ابزار ساده و بدون استفاده از هر گونه چالزني و آتشباري بوده است.و بعد از آن دوره مکانيزاسيون شروع شد و استفاده از روش هاي چالزني و انفجاري انجام گرفت و ميزان کل کنسانتره روي توليد شده در دوره مکانيزاسيون 553000 تن و کنسانتره سرب توليد شده حدود 99000 تن مي باشد.استخراج سنگ معدني روي با عيار 12-10درصد و سرب با عيار 3.5-2.5 درصد از معدن رو باز و زير زميني مي باشد.
ادامه مطلب
بسته به نوع کانه و مشخصات مورد نظر در محصول آراسته ، عمليات کانه آرائي ممکن است شامل مراحلي ساده يا بسيار پيچيده باشد. نخستين مرحله اين عمليات آزاد کردن ( liberation ) کاني هاي با ارزش موجود در کانه از کاني هاي گانگ است. براي نيل به اين هدف با يد کانه را طي يک يا چند مرحله توسط انواع سنگ شکن ها و آسيا خرد کرد. براي خرد کردن يک جسم جامد به قطعات کوچکتر ، اصطلاحات خاصي وجود دارد که هر يک از آنها براي ابعاد مشخصي مورد استفاده قرار مي گيرد.
◄ مراحل مختلف خرد کردن و اصطلاحات رايج براي آنها
عمليات خرد کردن معمولا همراه با عمليات طبقه بندي از نظر ابعاد است که به منظور بدست آوردن محصولي با دانه بندي مشخص و يا براي خارج کردن دانه هائي که به ميزان لازم خرد شده اند انجام مي شود. بدين ترتيب از خرد شدن بيش از حد دانه ها جلوگيري مي شود. مرحله دوم شامل عمليات ( پر عيار کردن ) ( concentration ) يا ( جدا کردن ) ( separation ) کاني هاي با ارزش کاني هاي گانگ است. اين عمليات بر مبناي مشخصات کاني ها پايه گذاري شده اند و با استفاده از اختلاف خواص فيزيکي ، شيميايي يا شيمي فيزيک کاني ها با يکديگر مي توان آنها را جدا کرد. اين عمليات که به طور جامع تر روش هاي آرايش ناميده مي شوند شامل روشهاي سنگجوري ، ثقلي ، الکتريکي ، مغناطيسي ، فلوتاسيون ، هيدرومتالورژي و غيره مي شوند.
با توجه به اينکه بيشتر روش هاي آرايش به طريقه تر انجام مي شوند ، بنابراين مرحله سوم عمليت را مي توان شامل جداکردن فازهاي جامد و مايع از يکديگر يا به عبارت ديگر ( آبکش کردن ) و ( خشک کردن ) محصولات آراسته دانست که توسط ( تيکنر ) ( thickener ) ، ( فيلتر ) (filter ) و( خشک کن ) (dryer) انجام مي شود. مرحله نهائي نيز شامل عمليت تخليه کاني هاي گانگ ( باطله ) و در بيشتر حالات بازيابي آب موجود در اين بخش از مواد است. اين کار در ( سد باطله ) ( tailing dam ) انجام مي شود.
|
طبقه بندي |
حداکثرابعاد بار اوليه ( mm ) |
حداکثر ابعاد محصول ( mm ) |
وسيله خرد کردن |
|
قطعه قطعه کردن |
500< تا 1500 < |
500> تا 1500 > |
انفجار ، ضربه و... |
|
سنگ شکني اوليه |
500 تا 1500 |
160 تا 625 |
سنگ شکن فکي ، ژيراتوري ، ضريه اي |
|
سنگ شکني ثانويه |
58 تا 625 |
19 تا 100 |
سنگ شکن مخروطي استاندارد ، استوانه اي دندانه دار |
|
سنگ شکني مرحله سوم |
19 تا 152 |
10 تا 25 |
سنگ شکن مخروطي سر کوتاه ، استوانه اي |
|
آسيا کردن اوليه |
10 تا 50 |
2 |
آسياي ميله اي ، گلوله اي ، چکشي |
|
آسيا کردن ثانويه |
5/0 تا 5 |
04/0 تا 2/0 |
آسياي گلوله اي ، ارتعاشي |
|
ميکرو نيزاسيون |
2 |
04/0 |
ميکرونيزورها |
|
پورفيرين |
کلروفيل |
سبز |
|
|
کاروتنوئيد |
کاروتن و ليکوپن |
زرد ، نارنجي ، قرمز زرد |
|
|
فلاوونوئيد |
فلاوون ـ فلاوونول ـ آنتوسيانين |
قرمز ، آبي ، ارغواني ،اناري |
شاول نوعي از مجموعه بيل مكانيكي است كه براي بارگيري سنگهاي سخت (واستثنائاً خاكها) و اغلب در فضاي باز (معادن روباز) مورد استفاده قرار مي گيرد.
شاولها در استخراج هاي سطحي به روش نواري و كاواكي مورد استفاده قرار مي گيرند. در روش نواري روباره برداشته شده و در يك بخش استخراج شده قبلي مجاور ريخته مي شود و ماده معدني زير روباره بوسيله ماشين ديگري بارگيري شده و به قسمت ديگري برده مي شود.
شاولها توانايي كندن و بارگيري مواد واقع در سطح ايستايي ماشين يا بالاتر از آن را دارند.
ادامه مطلب
كندن چاه و رسيدن به هدف مورد نظر را حفاري مي گويند حفاري يكي از كارهاي پيچيده و گران و طاقت فرسا وتخصصي در صنعت نفت بشمار مي رود. هر كاري كه ما قبل از حفاري انجام داده باشيم در صورتي كه عمل حفاري بدرستي انجام نگيرد بي فايده است. بنابراين به حفاري خيلي اهميت مي دهند قبل از حفاري ما فقط با تخيل و فرضيات مختلف لايه ها و عمق ها را تعيين مي كنيم ولي در حفاري واقعاً به اينها مي رسيم زمين شناس، مهندس راه و ساختمان، حفار و … همه دست به دست هم مي دهند تا حفاري به طور مداوم انجام شود. چون هزينه دكل و لوازم حفاري خيلي گران است.بنابراين حفاري در سه نوبت و بطور 24 ساعته انجام مي گيرد.
تعيين محل حفاري نيز مهم است مثلاً فاصله آن از مناطق مسكوني، چاههاي مجاور، مسكوني فشار قوي برق و ….. كه اينها همه تخصصي و مخصوص به خود را دارند بعد از تعيين محل مهندس راه و ساختمان اقدام به نصب كردن وسايل مورد نياز، اتاق ها، جاده و … مي كند سپس دكل به منطقه آورده مي شود و عمل بطور 24 ساعته انجام مي شود. عمل حفاري بوسيله دکل صورت ميگيرد. اين دکل ابتدا بصورت جدا از هم به محل آورده ميشود. سپس آن را در محل سر هم کرده و آمده حفاري ميکنند. دکل و وسايل حفاري بصورت کرايه اي و گران قيمت مي باشند بنابراين عمل حفاري بصورت 24 ساعته انجام ميگيرد
ادامه مطلب
◄ مواد منفجره اوليه :
همانطور كه ميدانيد هر ماده منفجره اعم از صنعتي و نظامي براي انفجار به دو نوع ماده منفجره نياز دارد:
ماده منفجره اوليه (چاشني ها)
ماده منفجره ثانويه (اصلي)
بعنوان مثال در يك نارنجك به محض كشيدن ضامن ، ابتدا چاشني و به تاثير آن كل ماده منفجره موجود در نارنجك منفجر مي شود. در حقيقت اين انفجار چاشني است كه باعث انفجار بقيه مواد منفجره مي شود مي شود و در صورت عدم انفجار چاشني هيچ اتفاقي رخ نخواهد داد.
ادامه مطلب
استخراج مواد معدني با توجه به عواملي چون نسبت باطله برداري، ميزان ذخيره، نوع ماده معدني و شرايط توپوگرافي به دو دسته کلي تقسيم مي شود:
الف) روش استخراج روبازيا openpite
از اين روش براي بهره برداري ذخايري سطحي و يا ذخاير بزرگ معدني زير زمين، که باطله برداري از آنها اقتصادي باشد به کار مي رود. بسياري از ذخاير فلزي بزرگ مثل آهن و مس حتي تا عمق 300 متري سطح زمين نيز به اين روش استخراج مي شوند.
ب) روش استخراج زيرزميني يا underground
اين روش در مورد ذخايري زير سطحي عميق و يا کوچک کم عمق به کار مي رود که امکان باطله برداري از آنها، يا وجود ندارد و يا اقتصادي نمي باشد روش هاي زيرزميني با توجه به شرايط توپوگرافي عموما به دو دسته تقسيم مي شوند:
1 - ذخايري که در مناطق کوهستاني واقع شده اند و مي توان با استفاده از تونلهاي افقي به آنها دسترسي پيدا کرد.
2 - ذخايري که در مناطق مسطح (دشت) واقع شده و فقط با استفاده از تونلهاي مورب و يا چاه مي توان به آنها دسترسي پيدا کرد.
ادامه مطلب
◄ گسل ها (Faults)
گسلها شکستگيهايي در پوسته زمين هستند که در طول آنها تغيير شکلهاي قابل توجهي ايجاد شده است. گاهي اوقات گسلهاي کوچک در ترانشه هاي جاده، جائي که لايه هاي رسوبي چند متر جابجا شده اند، قابل تشخيص هستند. گسلهايي در اين مقياس و اندازه معمولا بصورت تک گسيختگي جدا اتفاق مي افتد. در مقابل گسلهاي بزرگ، شامل چندين صفحه گسل درگير مي باشند. اين منطقه هاي گسله، مي توانند چندين کيلومتر پهنا داشته باشند و معمولا از روي عکسهاي هوايي راحتتر قابل تشخيص هستند تا سطح زمين.
در واقع حضور گسل در يک منطقه نشان مي دهد که در يک زمان گذشته، در طول آن جابجايي رخ داده است. اين جابجايي ها مي توانسته يا بصورت جابجائي آرام باشد که هيچ گونه لرزشي در زمين ايجاد نمي کند و يا اينکه بصورت ناگهاني اتفاق بيفتد که جابجايي هاي ناگهاني در طول گسلها عامل ايجاد اغلب زلزله ها مي باشد. بيشتر گسلها غير فعال هستند، و باقيمانده اي از تغيير شکلهاي گذشته مي باشند. در امتداد گسلهاي فعال، حين جابجائي فرسايشي دو قطعه پوسته اي در کنار هم، سنگها شکسته و فشرده مي شوند. در سطح صفحات گسلي، سنگها بشدت صيقلي و شياردار مي شوند. اين سطوح صيقلي و شياردار به زمين شناسان در شناخت جهت آخرين جابجايي ايجادشده در طول گسل کمک مي کند. که زمين شناسان بر اساس جهت حرکت گسلها، آنها را به انواع مختلفي تقسيم بندي مي کنند که در قسمت انواع گسلها به اين تقسيم بندي مي پردازيم.
ادامه مطلب
کاني عبارت است از عناصر يا ترکيبات شيميايي طبيعي جامد ، همگن ، متبلور و ايزوتروپ با ترکيبات شيميايي نسبتاً معين که در زمين يافت ميشود. خواص فيزيکي کانيها در حدود مشخص ممکن است تغيير نمايند. کانيها به صورت اجسام هندسي با ساختمان اتمي منظم متبلور ميگردند که به آن بلور مي‌گويند. اگر بلور يک کاني را به قطعات کوچک و کوچکتر تقسيم نماييم سرانجام به کوچکترين جزء داراي شکل هندسي منظم خواهيم رسيد که آن را واحد تبلور ، سلول اوليه و يا سلول واحد بلور مي‌نامند. از کنار هم قراردادن واحدهاي تبلور شبکه بلور که سازنده اجسام متبلور است ايجاد ميگردد..
بيش از 4000 گونه کاني توسط انجمن جهاني کاني‌شناسي (ima) شناسايي شده است. از اين تعداد، 150 کاني را ميتوان جزو کانيهاي معمول و 50 کاني را ميتوان از کانيهاي تا ندازه‌اي کمياب بشمار آورد. بقيه آنها کانيهاي کمياب يا بسيار کمياب هستند.
ادامه مطلب
توضيح ضروري: همانطور که در قسمت منابع آمده است در تنظيم اين مقاله از مجله بلور که در دانشکده متالوژي و معدن دانشگاه تهران منتشر مي شود کمک ويژه گرفته شده است و نيز حاشيه هايي از دايره المعارف ويکي پديا بر آن افزوده شده است.
◄ مقدمه:
روش تونلسازي اتريشي (NATM)، در فاصله سالهاي 1957 تا 1965 در اتريش ابداع گرديد. نام اين روش در سال 1962 در سالزبورگ و جهت تميز از روش قديمي تونملسازي اتريشي اعطا گرديد. نخستين ارائه دهندگان اين روش Ladislaus von Rabcewicz, Leopold Müller و Franz Pacher بودند. ايده نخستين اين روش عبارت است از استفاده از فشارهاي زمين شناسي در برگيرنده توده سنگ جهت مقاوم سازي ونگهداري تونل.
بايد گفت که امروزه مطالعات گسترده اي از سوي متخصصين علم مكانيك سنگ در ارائه طرحي مطمئن براي نگهداري فضاهاي زيرزميني صورت مي گيرد كه بتواند سيستم نگهداري را به گونه اي طراحي كند كه علاوه بر ايمن بودن، از نظر اقتصادي نيز معقول باشد. نتايج اين مطالعات بر ضرورت بكارگيري روشهاي مشاهده اي همچون NATM در تونلسازي تاكيد دارد.
ادامه مطلب
◄ کانيهاي اصلي طلا
كالاوريت Calaverite با فرمول Au Te2
اين كاني طلا در سيستم مونوكلينيك متبلور شده و به صورت منشورهاي تيغه اي و شيار دار، غالبا دوقلو و توده هاي دانه اي پيدا مي شود. رنگ اين كاني از زرد برنزي تا سفيد نقره اي متغير است. خط اثرش خاكستري مايل به زرد تا خاكستري متمايل به سبز است. سختي اش 5/2 تا 3 و وزن مخصوصش 31/9 مي باشد. كالاوريت فاقد رخ بوده و كدر و شكننده است. اين كاني داراي جلا ي فلزي مي باشد. در اسيد نيتريك گرم حل مي شود و طلاي فلزي در محلول قرمز آزاد مي سازد. اختلاف آن با پيريت، سختي كمتر و داشتن بلورهاي طويل است. قابل ذكر است كه مقدار طلاي كالاوريت تا 44% مي رسد. اين كاني معمولا در رگه هاي هيدروترمال حرارت پائين تشكيل مي شود.
ادامه مطلب
زمين لغزش (LandSlide) و ريزشهاي سنگي نمونه هايي از حركات توده اي زمين ميباشند و اصطلاحي عمومي براي حركت رو به پايين واحدهاي سنگي و رسوبي تحت تاثير نيروي گرانشي است.اين فرايند بر روي زمين هاي شيب دار عمل كرده و ممكن است باعث تخريب منازل و تاسيسات ، مسدود گشتن مسير جاده ها و رودها و.. شود و در بعضي مواقع كه حجم عملكرد آن عظيم باشد باعث ايجاد درياچه هايي نيز ميگردد.
برخلاف پديده خزش در زمين لغزه ها، يك يا چند سطح شكستگي مجزا وجود دارد. سرعت زمين لغزشها نوعا در حدود يك متر در روز و در موارد خاص از زمين لغزشي كه داراي هواي حبس شده اند و در اثر زلزله بوجود آمده اند تا سيصد كيلومتر در ساعت ميرسد. از عواملي كه باعث ايجاد و فعال شدن اين پديده ميگردند ميتوان به وجود فرسايش شديد در مسير رودها و آبراهه ها ، شيب زياد واحدهاي رسوبي و سنگي و عدم اتصال محكم بين واحدها و سنگ بستر ، بارندگي شديد و افزايش آب بين منفذي در رسوبات آبرفتي و... ميباشد.
همچنين در اثر فعاليتهاي انساني مانند خاكبرداري و ايجاد راهها ، بارگذاري ناشي از ساخت و ساز روي زمين هاي شيب دار و مستعد ، قطع درختان و پوشش گياهي منطقه، ورود آب ناشي از چاههاي فاضلاب ، استخرها وآبياري چمنزارها و... ميتواند باعث فعال شدن و تسريع اين پديده شود. بسياري از زمين لغزشها همچون زمين لغزش گراس ونتر در وايومينگ منشاء صرفا طبيعي دارند برخي نيز توسط زمين لرزه ها فعال ميشوند(Keefer1984 ) آقاي كيفر در سال 1993 دريافت كه احتمال وقوع زمين لغزشها ي تحت تاثير فعاليت هاي لرزه اي در شيبهاي تندي(با زاويه بيش از 25 درجه ) كه دست كم 150 متر ارتفاع داشته باشند و در پايين توسط جريانهاي فعالي قطع شده باشند بيشتر است.
ادامه مطلب
 |
 |
 |
 |
|
 |
|
|
||
 |
 |
 |
آمار
وبلاگ: |
|
|
||
|
|
|
||
|
|
|
خبرنامه وبلاگ: